Op een kwartiertje lopen van ons huis staat een klein monument, een zuiltje in een flauwe bocht van de weg. Deze plek markeert het einde van de landingsbaan van Chipelle Airport, een tijdelijk vliegveld dat kort na D-Day werd aangelegd. De Amerikaanse soldaten vernoemden het naar het eerste dat ze hier tegenkwamen, toevallig de boerderij van onze buren: Lieu dit Chipelle.

Wij wonen bij het pijltje. De sporen van de landingsbaan zijn hier nog goed te zien in het landschap. Maar het is een oude foto; nu zie je helemaal niets als je niet weet waar je naar zoekt.

2 weken bouwen
Op 16 juni 1944 begon het 820th Engineer Aviation Battalion met hun werk aan A5, het vijfde vliegveld dat de geallieerden na D-Day op Frans grondgebied aanlegden. Toen ze twee weken later klaar waren, lag er een landingsbaan van 1,5 kilometer, een toegangsweg, tenten voor de manschappen, opslag voor munitie en brandstof. Daarmee zat het werk van ’the 820th’ erop en hadden ze de handen vrij om ergens anders in actie te komen.

5 missies per dag
Vanaf Chipelle voerde de 404th Fighter Group (506, 507 en 508 Fighter Squadron) missies uit met P47 Thunderbolts. Namen en rugnummers zijn voor de kenners en liefhebbers. Voor mij betekenen die dingen niet zo veel. Maar dit zegt mij wel wat: in de eerste maand alleen al trokken de mannen er 170 keer op uit, vooral om de grondtroepen bij Saint-Lô te ondersteunen. Die jongens stegen dus zo’n vijf keer per dag op, met iedere keer een grote kans dat ze niet terug zouden komen.

22 namen
Het vliegveld was tot eind augustus 1944 in gebruik. Toen trok het 404th achter het opgeschoven front aan naar België en vocht daar mee in het Ardennenoffensief. Op het moment dat ze weggingen, waren 22 jonge mannen   gesneuveld tijdens gevechtsmissies. Hun namen staan op ‘ons’ monumentje.

1000-en doden
Het is alweer lang geleden. Maar het is nog steeds triest dat zo veel jonge mannen zijn omgekomen omdat Europa gered moest worden van een gevaarlijke gek. Bij de slag om Normandië vielen onder geallieerde soldaten zo’n 45.000 doden en onder Franse burgers nog eens 20.000.

Dat zijn zo maar wat cijfers die ik online gevonden heb. Ik heb geen flauw idee over welke periode of regio we het precies hebben. En over Duitse doden heb ik het nog niet eens gehad. In de chaos van een terugtrekkend leger heeft het tellen van de doden geen prioriteit, natuurlijk. De schattingen over Duitse doden lopen daarom nogal uiteen. Ik houd het op ‘heel veel’.

De cijfers over soldaten die hier zijn omgekomen, zijn hoe dan ook waanzinnig en ongrijpbaar. Eigenlijk krijgen ze pas betekenis als je naast zo’n bescheiden zuiltje staat. Gewoon 22 namen van jongens die nog van alles van plan waren met hun leven.

Meer lezen over D-Day: Vijf D-Day-landingsstranden, Wat Saint-Lô overkwam in de nacht na D-Day, JD Salinger: over Utah Beach en ‘battle fatigue’, Patton? Die kon je beter niet tegen je hebben, Radio Londres en het Franse verzet,