Op 6 juni 1944 landden 150.000 geallieerde soldaten op de kust van Normandië. En dat kwam als een complete verrassing voor de Duitsers. Onvoorstelbaar toch? Natuurlijk konden ze zelf ook wel bedenken dat er een keer een aanval in West-Europa zou komen. Maar waar en wanneer? Geen idee. Dat verrassingseffect was voor een belangrijk deel te danken Operation Bodyguard. Doel van die operatie: nepnieuws verspreiden zodat de werkelijke plannen geheim zouden blijven. Met behulp van een aantal creatieve listen trokken de geallieerden een enorm rookgordijn op.
Operation Fortitude
Om de Duitsers te intimideren met hun verpletterende overmacht zetten de geallieerden opblaasbare tanks in. Opblaasbare tanks! Geweldig toch? Je moet er maar opkomen.
The Ghost Army moet diepe indruk hebben gemaakt op Duitse verkenners die er overheen vlogen om poolshoogte te nemen. Zeker in combinatie met de verzonnen indianenverhalen over grootschalige troepenbewegingen in Schotland en het zuiden van Engeland.
Operation Ironside
Een aantal Duitse legerleiders vreesde een aanval in de buurt van Bordeaux. Om die angst te voeden, verzonnen de geallieerden een invasie vanuit Engeland die daar zou plaatsvinden. Versterking zou dan later rechtstreeks uit de VS komen. Het was een onwaarschijnlijk verhaal dat met veel mitsen en maren werd verspreid. Toch hielp het. Toen de invasie in Normandië begon, bleven er voor de zekerheid Duitse troepen achter bij Bordeaux.
Operation Graffham
De Duitsers moesten de indruk krijgen dat de geallieerden het neutrale Zweden voor hun karretje wilden spannen. In de pers verschenen verhalen en analyses over ontmoetingen tussen Britse en Zweedse diplomaten. En de geruchten over een Zweedse aansluiting bij de geallieerden gonsden door Europa. Over de vraag of het effect heeft gehad zijn de meningen verdeeld. Maar Hitler zelf dacht in ieder geval lange tijd dat dé grote aanval vanuit het noorden zou komen.
Operation Copperhead
Vlak voor D-Day ging een dubbelganger van de Britse Generaal Montgomery op reis naar Gibraltar en Noord-Afrika. De achterliggende gedachte: op het moment dat het opperbevel niet thuis is, komt er geen invasie. Wie moet anders het commando aanvallen geven? Niet iedereen trapte in de persoonsverwisseling, maar een aantal Duitse generaals liet zich in slaap sussen.
Double bluff
Juan Pujol García was een nep-Nazi uit de gelederen van de Britse geheime dienst. In de nacht voor D-Day liet hij zijn Duitse contacten weten waar en wanneer de invasie zou plaatsvinden. Hij gaf hen de juiste informatie, maar pas toen het te laat was om versterking te sturen. Voor de geallieerden maakte het dus niet uit, maar voor de geloofwaardigheid van Garcia deed het wonderen. Alle ‘informatie’ die hij daarna nog doorspeelde, werd zonder meer geloofd.
Hoe effectief het allemaal was, is achteraf natuurlijk moeilijk te zeggen. Feit is dat de Duitsers de aanval in Normandië op die dag niet zagen aankomen. Generaal Rommel – die in Normandië het bevel had – was op 6 juni zelfs thuis in Duitsland om de verjaardag van zijn vrouw te vieren. Bijna twee maanden lang geloofde de Duitse legertop dat de aanval in Normandië een afleidingsmanoeuvre was. Dat de échte aanval later bij Calais zou plaatsvinden.
Je vraagt je wel af, met die geallieerde overmacht en al die doden en gewonden, hoeveel ‘echter’ het dan moest worden.
Hier vlakbij ligt het elegante Chateau de Balleroy, rond 1630 gebouwd door een eigengereide architect, Francois Mansart, in opdracht van Jean II de Choisy, een grote meneer aan het Franse hof. Het kasteel is tot het in 1970 werd verkocht steeds eigendom van dezelfde familie geweest. Dat op zich vind ik al een leuk feitje. Maar er zijn nog veel meer – en betere – redenen om eens te gaan kijken. Zie hieronder. 🙂
1 Even geen oorlog
In deze regio herinnert vrijwel alles aan de Tweede Wereldoorlog en de offers die voor onze vrijheid zijn gebracht. Dat is belangrijk, goed voor je historisch besef en interessant. Maar het is ook prettig dat er daarnaast iets moois en lichts en luchtigs als Chateau de Balleroy te vinden is. Ook tijdens de Duitse bezetting heeft het chateau geen akelige smet opgelopen: het deed in die periode dienst als ziekenhuis voor gewonde soldaten.
2 Het dorpje dat eromheen is gebouwd
Bij het chateau is – op basis van een van de eerste stedenbouwkundige plannen van Frankrijk – een charmant dorpje gebouwd. En dat ligt er ook nu nog fraai bij, links en rechts van wat ooit de enorme oprijlaan van het kasteel moet zijn geweest. Tip: als je niet over die oprijlaan bent aangekomen, doe dat dan alsnog even. Je kijkt vanaf daar prachtig uit op het chateau. Hoe dichterbij je komt, hoe imposanter het bouwwerk, hoe kleiner je je voelt. Daar zit natuurlijk opzet achter.
3 De beroemde eigenaars
Het chateau is in handen van de Forbes-clan. Inderdaad, dié Forbes-clan, van het Magazine. Je kan van die familie van alles vinden, maar één ding is zeker: ze zijn nooit te beroerd geweest om geld uit te geven aan hun Franse bezit. Chateau de Balleroy is in prima conditie, zowel van binnen als van buiten. Malcolm Forbes (1919-1990) kocht het in 1970, waarschijnlijk omdat hij het zich herinnerde uit zijn jonge jaren, toen ook hij tijdens de Tweede Wereldoorlog in Normandië vocht. Tegenwoordig beheert Malcolms zoon Christopher het landgoed. Hij is een paar jaar geleden onderscheiden door de Franse overheid voor zijn bijdrage aan de Franse cultuur en de Frans-Amerikaanse betrekkingen. Ik zeg: dat kasteel is in goede handen.
4 Het luchtballonnenmuseum
Toen Malcolm Forbes het chateau kocht, was het vervallen en moest er heel wat aan vertimmerd worden. Om een deel van de kosten te dekken, richtte hij een klein museumpje in rondom zijn grote hobby: de ballonvaart. Daarnaast organiseerde hij er een jaarlijks terugkerend ballonvaartfestival. Bezoekers en deelnemers moesten uiteraard betalen en hielpen zo mee Chateau de Balleroy in stand te houden. Het museumpje is er nog steeds, maar het festival is sinds Malcolm Forbes’ dood niet meer georganiseerd. Best jammer, ik had dat graag een keer mee willen maken.
5 De afwezigheid van drommen toeristen
Als je het chateau op een gemiddelde zomerdag in het hoogseizoen bezoekt, kom je heus wel wat andere geïnteresseerden tegen. Maar niet die hysterische massa’s waar ik altijd zo onblij van word. Wat een zegen! Alle ruimte en tijd om rustig rond te lopen en kijken. Probeer dat maar eens bij Versailles… Of het Muiderslot.
6 Een prachtige kasteeltuin
Architect Mansart was niet alleen het brein achter het kasteel en het dorp eromheen, hij ontwierp ook de oorspronkelijke tuin. In de loop der tijd is er natuurlijk wel wat veranderd. Bijvoorbeeld: toen de eigenaren van het kasteel die voor de Franse Revolutie (1789–1799) gevlucht waren eindelijk terug naar huis durfden, lieten ze meteen de tuin aanpakken. Het verwaarloosde park werd opgeknapt en opnieuw ingericht in de natuurlijke en romantische stijl die toen helemaal hip was. In de tuin staat een enorme duiventil, met plek voor maar liefst 1600 duiven. (Waarom zou je zo’n enorm ding willen? Dat vroeg ik me ook af. Blijkt dat je daarmee destijds kon laten zien dat je genoeg geld had om uit te geven aan dat soort onzin. Hoe groter, hoe beter, dus.)
7 Een kindvriendelijk bos
Vlakbij Balleroy ligt Fôret de Cerisy. Op zonnige zon- en feestdagen is dit een populaire plek voor Franse families. Dan kan het er aardig druk zijn met picknickende gezinnen bij het Maison de la Fôret. Best gezellig en gemoedelijk allemaal, maar de hond en ik komen er liever door de week. Er zijn kindvriendelijke fietsroutes door het bos (en fietsen te huur) en wandelen kan natuurlijk ook… De wandelroutes zijn kort genoeg voor jonge kinderen, dus te kort voor echte wandelaars. Toptip van de vriendelijke juffrouw achter de balie: als je écht een eind door het bos wil lopen, neem dan de ATB- of paardenroutes. Honden welkom, mits aangelijnd.
7+ Iedere dinsdagochtend markt
Bonusattractie in Balleroy! Een leuke no-nonsense weekmarkt waar je lekkere kaasjes, en groente en fruit uit de regio kunt inslaan. What’s not to like?
Le Vert Buisson
14330 Cartigny-l’Epinay
Martijn de Vries:
+31 (0)6 109 809 63
+33 (0)6 459 141 96
Anna Roelofsz:
+31 (0)6 203 972 92
info@levertbuisson.nl
