Maandelijks archief 10 december 2023

D-day – en de slag om Normandië die daarop volgde – was het begin van het eind van de Tweede Wereldoorlog. Zo zien veel historici dat in ieder geval. Vanaf het moment dat de geallieerden in Normandië de overhand kregen, werden de Duitsers steeds verder teruggedreven. Maar dat ging hoegenaamd niet vanzelf, ook al was het voor iedereen – behalve voor Hitler – snel duidelijk dat de geallieerden veruit de beste kansen hadden.

Om een idee te krijgen van de schaal en het verloop van de slag, kun je de 8 routes volgen van ‘Normandie Terre-Liberté’. Of een paar. Of maar eentje natuurlijk: Le Vert Buisson ligt aan route 2, ongeveer halverwege tussen Grandcamp-Maisy en Saint-Lô. #justsaying

1: Overlord – L’Assaut | Overlord – De Aanval
(72 km van Pegasus Bridge naar Bayeux)
‘Overlord’ was de codenaam van de geallieerden voor de lang op Normandië. De route gaat langs onder meer Sword, Juno en Gold Beach, de stranden waar de Engelsen en Canadezen aan land kwamen. Bayeux, het eindpunt van deze route, was de eerste Franse stad van enig formaat die na de landing op de kust werd bevrijd. Dat lukte de Britten zonder al te veel schade aan te richten. Hoe anders ging dat in onder meer Caen en Saint Lô…

2: D-Day – Le Choc | D-Day – De Schok
(130 km van Bayeux naar Carentan)
De gevechten op Omaha Beach en bij Pointe du Hoc waren uitzonderlijk zwaar en bloedig. De Amerikaanse soldaten die daar landden, stuitten op felle weerstand van de Duitsers en hadden grote moeite om verder te komen. Dat lukte uiteindelijk wel, maar de verliezen waren groot. Hoe groot, dat realiseer je je pas echt op de Amerikaanse begraafplaats bij Omaha Beach. En op de minder beroemde maar even indrukwekkende Duitse begraafplaats bij La Cambe. De route volgt eerst de kust waar de landingen plaatsvonden en gaat dan via het zwaar gebombardeerde Saint-Lô naar Carentan.

3: Objectif – Un Port | Doel – Een Haven
(95 km van Carentan naar Cherbourg)
Om de troepen te bevoorraden hadden de geallieerden een diepe haven nodig. Cherbourg was daarom een belangrijk doel voor de Amerikaanse troepen die op Utah Beach aan land kwamen. De operatie op het strand verliep volgens plan, maar de nacht ervoor was er van alles misgegaan met de dropping van parachutisten achter de linies. Een deel van de manschappen verdronk in het moerassige achterland. Anderen kwamen midden op het dorpsplein van Sainte-Mère-Église terecht. Daar waren ze een gemakkelijk doelwit voor Duitse soldaten. Toen de verschillende legeronderdelen elkaar min of meer gevonden hadden, trokken ze op naar Cherbourg.

4: L’Affrontement | De Confrontatie
(207 km Bénouville naar Caen)
De bedoeling was dat de Britten en Canadezen vanaf Sword, Juno en Gold Beach vlot naar het zuiden zouden trekken. Daar zouden ze dan diezelfde dag nog Caen, de bruggen over het Canal de Caen en het vliegveld bij Carpiquet innemen. Maar dat ging een stuk moeilijker dan voorzien. De Duitsers zagen het strategisch belang van de stad natuurlijk ook, dus die hielden lang stand. Het duurde uiteindelijk bijna twee maanden voor Caen ontzet was en de strijd kostte veel levens, van soldaten en burgers. Van de stad zelf was niet veel meer over.

5: Cobra – La Percée | Cobra – De Doorbraak
(174 km van Cherbourg naar Avranches via Coutances)
Oprukken vanuit Cherbourg naar het zuiden was nog niet zo eenvoudig. Dat lag ook aan het lastige terrein: kleine zompige velden met eromheen hoge dichte heggen en diep gelegen weggetjes. In de beruchte Battle of the Hedgerows werd om iedere meter terreinwinst gevochten. Toen de patstelling te lang begon te duren, forceerden de geallieerden een doorbraak met Operatie Cobra. Op 25 juli sloeg een zwaar bombardement – letterlijk – een gat in de Duitse linies en daardoorheen stroomde een overrompelende overmacht van geallieerde soldaten. Die konden toen min of meer in één rechte lijn door optrekken naar Avranches.

6: La Contre-Attaque | De Tegenaanval
(209 km van Avranches naar Alençon via Mortain)
Operatie Cobra had de Duitsers misschien verrast, de aanval maakte wel meteen duidelijk hoe groot de geallieerde overmacht was. Het Duitse bevel ter plaatse zag geen andere optie dan terugtrekken en hergroeperen, maar daarvan wilde Hitler niks weten. Hij gaf het bevel tot een tegenaanval die de Amerikanen van hun bevoorrading moest afsnijden. Bij Mortain vond de laatste grote aanval van de Duitsers in Normandië plaats. Na drie dagen van felle gevechten waren ze daar verslagen en trokken de Amerikanen verder.

7: L’Encerclement | De Omsingeling
(162 km van Alençon naar l’Aigle)
Omdat er veel pantserdivisies nodig waren voor de aanval bij Mortain, raakten de Duitse posities elders in Normandië behoorlijk verzwakt. Daardoor konden de Amerikanen met relatief gemak om de Duitse troepen heen aansluiting zoeken met de Britten en Canadezen in de buurt van Caen. De route van Alençon naar Aigle laat zien hoe de Duitsers via het zuiden werden ingesloten.

8: Le Dénouement | De Ontknoping
(128 km van Caen naar l’Aigle)
In de Duitse gelederen was het inmiddels een chaotische bende. Uitgeputte en wanhopige mannen die alleen maar weg wilden, maar van Hitler zelf het bevel hadden gekregen om te vechten tot de laatste man. Uiteindelijk werd in de tweede helft van augustus het laatste restje verzet van de Duitse troepen gebroken, in de omgeving van Falaise en Chambois. Generaal Eisenhower was geschokt over wat hij na afloop op het slagveld aantrof, en omschreef het als ‘een scene uit Dante’s Inferno’.

Meer over de ravage in Saint Lô: Wat Saint-Lô overkwam in de nacht na D-Day
Meer over de parachutisten in Sainte-Mère-Église: Waarom hangt die parachute aan de kerk van Sainte-Mère-Église?