Natuurlijk ging het op 6 juni 1944 om veel meer dan alleen die vijf landingsstranden. Maar dáár begon de bevrijding van West-Europa, bij het nieuwe front in het westen. Tegelijkertijd zetten de Russen een tandje bij in het oosten. (Een flinke tand, mogen we wel zeggen. Met dat gigantische offensief – Operation Bagration – had het Russische leger de nazi’s al praktisch op de knieën.) Al die inspanningen bij elkaar brachten het einde van de Tweede Wereldoorlog en het Derde Rijk een stuk dichterbij.   

Operation Overlord – de codenaam voor het hele gebeuren – geldt nog steeds als de allergrootste invasie over zee ooit. En op vijf reepjes Normandische kust van elk om en nabij de vijf kilometer lang moest die enorme geallieerde overmacht voet aan de grond zien te krijgen. Dat ging in grote lijnen als volgt.

Utah Beach
Landinwaarts bij Utah Beach werden in de nacht vóór D-Day Amerikaanse parachutisten gedropt, ter voorbereiding op de landing vanaf zee. Veel van hen kwamen verkeerd terecht, in het moeras achter de duinen en zelfs midden in het dorp Sainte-Mère-Église. Met heel wat improvisatie wisten de mannen toch te doen waarvoor ze gekomen waren: verwarring zaaien onder de Duitse soldaten en een aantal belangrijke kruispunten en wegen bezetten.

Ook de landing over zee ging – vanwege de sterke stroming – niet helemaal volgens plan. Maar dat pakte juist gunstig uit. Op de plek waar de soldaten terecht kwamen (twee kilometer verderop) was de Duitse verdediging minder sterk, dat scheelde weer. Alle geallieerde soldaten in het gebied vonden elkaar uiteindelijk; aan het eind van de dag hadden ze het kustgebied tot een kilometer of vijf landinwaarts in handen.

Als je in de buurt bent, ga dan vooral naar het boeiende Utah Beach Museum

Omaha Beach
Op Omaha Beach zat alles tegen. Alleen al de ligging van het strand, met aan weerszijden hoge rotsen, was een flinke uitdaging. Bovendien was de Duitse verdediging veel beter op orde dan verwacht, had het bombardement in de nacht voor D-Day zijn doelen bij het strand grotendeels gemist, en maakte de ruwe branding het bijzonder moeilijk om te manoeuvreren.

De situatie was zo uitzichtloos dat de Amerikaanse generaal Omar Bradley even overwoog de operatie af te blazen… Maar zo ver kwam het niet. Tegen het vallen van de avond kregen de geallieerden vaste grond onder de voeten, al stelde het nog maar weinig voor en had dat kleine succes onvoorstelbaar veel gekost.

Vlak achter Omaha Beach en de indrukwekkende Amerikaanse begraafplaats ligt het Overlord Museum. Zeer aan te bevelen als je op zoek bent naar een globaal overzicht van de operatie. 

Gold Beach
Vanwege ongunstig tij konden de Britten hier pas in actie komen toen de Amerikanen op Utah Beach en Omaha Beach al een uur bezig waren. Het strand werd fel verdedigd, maar anders dan bij Omaha Beach had het bombardement in de nacht voor D-Day de Duitse verdediging verpulverd. Bovendien was de rugdekking van de Britse marine zeer effectief.

Binnen een uur hadden de Britten meerdere doorgangen geforceerd. Ze stootten meteen door, verder het binnenland in en veroverden Arromanches. Daar begon een paar dagen later de aanleg van een gigantische artificiële haven.

Meer over hoe die haven in Arromanches er kwam, zie je in het 100% vernieuwde Musée du Débarquement (heropend in april 2023).

Juno Beach 
De  Canadezen die op Juno Beach landden, kregen het in eerste uur zwaar te verduren. De woeste branding, zandbanken, mijnenvelden en felle tegenstand van de Duitsers zorgden voor een enorme chaos op het strand. Maar toen de eerste Canadezen eenmaal waren doorgebroken, kregen ze de situatie snel onder controle.

Het lukte de Canadezen een heel eind verder te komen. Niet zo ver dat ze hun doel – de luchthaven van Carpiquet bij Caen – wisten te halen, maar opvallend ver gezien het moeizame begin. En ver genoeg om aan het eind van de dag aansluiting te vinden bij de Britten die op Gold Beach waren geland.  

In het Juno Beach Centre is van alles te zien over de – toch vaak wat onderbelichte – bijdrage van de Canadezen.

Sword Beach
Ook bij Sword Beach werden in de nacht voor D-Day parachutisten gedropt, Britten en Canadezen. Ze hadden, net als de Amerikanen bij Utah Beach, de taak om de landing over zee voor te bereiden. Tien minuten na de landing hadden ze twee belangrijke bruggen in handen. En die moesten ze vast zien te houden tot hun collega’s zich de volgende ochtend een weg door de Duitse verdediging hadden gevochten.

Er was ook op Sword Beach tegenstand, natuurlijk, maar minder heftig dan op de andere stranden. De Duitsers trokken zich eerst terug en zetten toen de tegenaanval in; dat was een verrassing voor de Britten, maar ze lieten zich niet overrompelen. Gelukkig voor de mannen bij die twee bruggen die de ene na de andere Duitse aanval hadden moeten afslaan. Een uur of negen lang, non-stop!

Meer over dit sterke staaltje van de Britten zie je in het Pegasus Memorial Museum

Het duurde uiteindelijk een kleine week voor de geallieerden van de vijf stranden één geallieerd front hadden gemaakt. Een kleine twee maanden later verloren de Duitse troepen de laatste belangrijke slag bij Falaise en waren de gevechten in Normandië voorbij.

Verder lezen over de landingsstranden: Gewapend met doedelzak en kilt op Sword Beach, JD Salinger: over Utah Beach en ‘battle fatigue’, Scotty en zijn engelbewaarder op Juno Beach, Zo werd Omaha Beach ‘Bloody Omaha’