Op 7 januari 2022 organiseerde het British Museum een online lezing over het Tapijt van Bayeux. En ik was daarbij. Natuurlijk! Twee specialisten van het museum – Michael Lewis en Dave Musgrove, tevens auteurs van een recent boek over dit onderwerp – hielden een enthousiast verhaal. Sommige dingen wist ik al – daar heb ik eerder al een blog of twee over geschreven. Maar ik heb ook nieuwe dingen geleerd, dat spreekt. Zes nieuwe dingen om precies te zijn.

• Waarschijnlijk is de Engelse koning Harald – die in 1066 door Willem de Veroveraar werd verslagen bij de Slag bij Hastings – niet met een pijl in zijn oog geraakt, maar gewoon zoals iedereen in mootjes gehakt. Die pijl die je op het tapijt ziet, is veel later toegevoegd, vermoedelijk door iemand die het ook maar van horen zeggen had. Fact-checkers hadden ze toen nog niet.
  

  Harold kreeg een pijl in zijn oog. Or did he?

• Willem de Veroveraar vond dat hij recht op de troon had, omdat Edward de Belijder hem die had beloofd. Zou hebben beloofd. Want Willem had hem weliswaar een veilige haven geboden toen dat nodig was. En Edward had dus reden om dankbaar te zijn. Maar van een belofte is nooit enig historisch bewijs gevonden, niet eens indirect.
• In het bewustzijn van Engeland en Normandië is de Slag bij Hastings groot en belangrijk, maar voor de rest van Frankrijk is die gebeurtenis een voetnootje in de geschiedenis. Leuk voor Willem de Veroveraar dat hij ook koning van Engeland was geworden. Maar voor koning Filips van Frankijk – een gastje van 14 jaar oud! – was hij gewoon een omhooggevallen Normandische graaf die zich diende te schikken naar de wensen van het Franse hof. Ik zeg dat dát het moment was waarop de verhoudingen tussen Engeland en Frankrijk verstoord raakten. En het is nooit meer helemaal goed gekomen.
• Dat de Slag bij Hastings voor Engelsen een serieuze zaak is, bleek ook kort na D-Day in 1944. Bayeux was een van de eerste Franse steden die werd bevrijd, door de Britten. Veel gesneuvelde Britse soldaten liggen begraven op de militaire begraafplaats aan de rand van de stad. En op het monument dat daar ter nagedachtenis aan hen is opgericht staat een inscriptie in het Latijn. De vertaling: ‘Wij, ooit veroverd door Willem, hebben nu het geboorteland van de Veroveraar bevrijd.’ Hastings zit diep verankerd in de Britse psyche.
• De uitspraak van de naam ‘Bayeux’ schijnt moeilijk te zijn, voor Britten én Nederlanders. Zelfs de twee experts van het British Museum, die de naam toch vaak gehoord moeten hebben, bakken er niks van. Het is ba-jeu, mensen, heel simpel eigenlijk. Niet ba-zjeu of ba-djeu of ba-hie of ba-jee.
• En natuurlijk stelde iemand in het zoom-publiek de hamvraag: gaat dat tapijt dit jaar nog naar Engeland of niet? Het antwoord is: neen. Michael Lewis – een van de sprekers – maakt deel uit van het Bayeux Tapestry Scientific Committee, dus hij kan het weten. Misschien over een paar jaar, hoopt hij. Het tapijt is nu echt te fragiel om op reis te gaan; het moet eerst een grondige restauratie ondergaan. Maar het heeft in ieder geval niks met politiek te maken.

Riiight… En toch blijf ik erbij dat het Macron op z’n minst goed uitkomt dat hij op dit moment geen aardig gebaar richting Johson hoeft te maken.