Ik ben nogal gesteld op Saint-Lô. Het is een vriendelijke, vrij onopvallende provinciestad. Het lijkt niks bijzonders, maar toch is Saint-Lô dat wel; dat heeft te maken met de tragische geschiedenis van de stad.
Capital of Ruins
Ongeveer twee jaar na D-Day was Samuel Beckett in Saint-Lô en noemde hij de stad ‘The Capital of Ruins’. (Wat een Ierse schrijver daar te zoeken had en hoe hij tijdens de oorlog in het Franse verzet verzeild was geraakt, is een verhaal op zich. Maar dat komt een andere keer.) Dat was scherp geformuleerd, want de stad was inderdaad één grote ruïne met in het midden de resten van de kathedraal. Weggevaagd door een bombardement van de geallieerden.
De doelstelling
De troepen die op 6 juni 1944 op Omaha Beach landden, hadden de opdracht om Duitse versterking vanuit Bretagne de pas af te snijden. En Saint-Lô lag precies op de route; daar kwam een aantal hoofdwegen uit de regio samen en er was een treinstation. Met een bombardement zouden niet alleen het treinstation maar ook de elektriciteitscentrale in één klap buiten bedrijf zijn. En die bommen hebben misschien een hoop problemen voor de Amerikaanse troepen voorkomen – zou best kunnen – maar ze legden ook meteen 95% van Saint-Lô in puin. Dat is wel érg veel ‘collateral damage’.
Het bombardement
Vlak voor het bombardement probeerden de geallieerden de inwoners van Saint-Lô te waarschuwen met briefjes die vanuit vliegtuigen werden verspreid. Maar harde wind zorgde ervoor dat die wegwaaiden en een paar dorpen verderop terechtkwamen. Het was een sympathieke poging, maar ‘too little, too late’. In de nacht van 6 op 7 juni kreeg Saint-Lô de volle laag. Onder de vele honderden dodelijke slachtoffers waren alle bewoners van de gevangenis van Saint-Lô, ook bijna 70 Franse verzetsstrijders die daar vast zaten. Alleen de gevangenispoort stond nog overeind.
Rotterdammert
Na de oorlog werden de gebouwen van de oude ‘haras nationale’ – de beroemde paardenfokkerij -, de muren van de citadel, en de kathedraal opgelapt. Op de brokstukken van de rest van de stad verrees het sympathieke Saint-Lô van vandaag. Niet de mooiste stad van de wereld, nee, maar wel een stad die na de klappen gewoon weer is opgestaan. En in zo’n stad ben ik opgegroeid. Als geboren en getogen Rotterdammert heb ik iets met gebombardeerde steden die de mouwen opstropen en opnieuw beginnen. Ik had het een paar jaar geleden ook met Dresden. En mijn verwachtingen over Caen zijn hooggespannen. Uitslag volgt.