Zes weetjes over het Tapijt van Bayeux

Wij wonen hier in Le Vert Buisson niet ver van Bayeux, een mooi middeleeuws stadje dat vooral bekend is om het Tapijt van Bayeux. Als je er voor het eerst van hoort, klinkt het echt onmetelijk suf: een middeleeuws borduurwerkje. Maar vergis je niet: het is écht een boeiend stukje geschiedenis dat daar in het museum hangt. Wij raden iedereen aan om er te gaan kijken. Al was het alleen maar omdat dat borduurwerkje maar liefst 70 meter lang is, Dat alleen al maakt het uniek.

1. Het tapijt vertelt het verhaal – in stripvorm – van de Slag bij Hastings in 1066. Omdat die slag de koers van de Europese geschiedenis heeft verlegd, was die wel zo’n borduurproject waard. Het verhaal bestaat uit 58 scenes die de voorgeschiedenis, de slag zelf en de nasleep beschrijven. Waarschijnlijk ontbreekt er iets aan het eind, want het verhaal houdt heel abrupt op.
2. Er is eindeloos onderzoek gedaan naar de herkomst van het tapijt. Toch is niet helemaal duidelijk wie de opdracht heeft gegeven of wie het heeft gemaakt of waar het is gemaakt. Het meest waarschijnlijke is dat bisschop Odo van Bayeux – halfbroer van Willem de Veroveraar – opdracht heeft gegeven en dat het tapijt in Engeland is gemaakt door zeer vakkundige (waarschijnlijk adellijke) dames. Kort daarna is het verscheept naar Normandië, de geboortegrond van Willem zelf.
3. De manier waarop het tapijt geborduurd is, is zo speciaal dat er een borduursteek naar vernoemd is: de Bayeuxsteek (ook wel ‘spaarsteek’, maar dat klinkt vooral zuinig en niet erg verheffend).
4. Je krijgt echt waar voor je geld als je het museum bezoekt. Het tapijt is zéér rijk aan details: feesten en zuippartijen, blote mannen, bloederige slachtpartijen, talloze dieren… Zelfs de komeet Halley is afgebeeld, en daarmee is dat de vroegste – vastgelegde – waarneming van het passeren van de komeet langs de aarde. 
5. Het is een wonder dat het tapijt zijn roerige geschiedenis heeft overleefd. Het is een van de oudst bekende borduurwerken ter wereld en kreeg na voltooiing het nodige te verduren. Het diende bijvoorbeeld als afdekmateriaal voor wapentuig tijdens de Franse revolutie. En het werd in de Tweede Wereldoorlog naar verschillende locaties versleept en verstopt door de nazi’s. Die waren zo geïnteresseerd in het tapijt omdat het voor hen bewees dat Engeland te verslaan moest zijn. Uiteindelijk werd het door het Franse verzet weer teruggestolen en kwam het via het Louvre in Parijs ongeschonden terug in Bayeux.
6. In de aanloop naar Brexit spraken de Fransen en Engelsen af dat het tapijt van Bayeux in 2022 uitgeleend zou worden aan een Brits museum. Dat fraaie gebaar zou de goede band tussen Frankrijk en Engeland onderstrepen. Maar anno 2021 staat dat plan op losse schroeven. Bij een grondig onderzoek van het tapijt begin 2020 bleek het veel zwaarder beschadigd dan tot dan toe werd aangenomen. Er is een kostbare restauratie (2 miljoen euro) nodig om verder verval tegen te gaan. Het werk daarvoor begint naar alle waarschijnlijkheid in 2024, en het lijkt me sterk dat zo’n kwetsbaar en waardevol stuk daarvóór nog even een reisje maakt… Bovendien, van een goede band tussen Frankrijk en Engeland kun je met de recente fittie over visserijrechten niet echt spreken. Maar dáár heeft een eventuele opschorting van de plannen natuurlijk helemaal níks mee te maken…

Wil je het Tapijt van Bayeux graag een keer zien? Le Vert Buisson ligt zo’n twintig minuten rijden van Bayeux en is een mooie uitvalsbasis voor wie ook de rest van de regio wil verkennen. Bekijk hier onze kamers en tarieven.